Khách tham quan được tìm hiểu cách UNESCO dẫn dắt công cuộc tái thiết các công trình biểu tượng tại thành phố Mosul của Iraq, nơi từng bị tàn phá nghiêm trọng trong thời gian bị chiếm đóng bởi tổ chức khủng bố Daesh.
Kiến trúc – chất keo gắn kết cộng đồng sau khủng hoảng
“Kiến trúc đóng vai trò thiết yếu trong việc xây dựng mối gắn kết vững chắc giữa các cộng đồng và tạo nên một xã hội chung,” Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay nhấn mạnh. “Sáng kiến phục hưng tinh thần Mosul – với những công trường biểu tượng vừa hoàn tất – là lời nhắc nhở mạnh mẽ về tầm quan trọng của nghệ thuật kiến trúc trong quá trình phục hồi sau thảm họa và gìn giữ lịch sử chung của một cộng đồng.”
Triển lãm là một hồi tưởng kiến trúc về sáng kiến “Phục hưng tinh thần Mosul” – chương trình tái thiết lớn nhất từng được UNESCO trực tiếp triển khai. Dự án đã khôi phục và xây dựng lại nhiều di tích tiêu biểu như Đền Al-Nouri và tháp Al-Hadba, Nhà thờ Al-Tahera, cùng 124 ngôi nhà và công trình di sản khác tại Khu Phố Cổ Mosul.
Tôn vinh kỹ nghệ truyền thống và nỗ lực cộng đồng
Thông qua các mô hình, tài liệu kỹ thuật, hình ảnh và video, triển lãm tái hiện những giai đoạn tái thiết khác nhau và các thách thức kỹ thuật đã được vượt qua. Triển lãm cũng làm nổi bật tay nghề truyền thống của thợ thủ công địa phương, những người đã góp phần phục dựng nguyên trạng các công trình, đồng thời đào tạo thế hệ kỹ sư, kiến trúc sư và chuyên gia phục chế trẻ tại Iraq.
Mosul – nơi suốt hơn 2.500 năm là giao điểm của các cộng đồng tôn giáo và văn hóa – sẽ được tái hiện như một không gian mang bản sắc đa dạng độc đáo. Triển lãm không chỉ tôn vinh thành tựu kiến trúc mà còn làm nổi bật yếu tố con người – những người dân Mosul đã nuôi dưỡng khát vọng tái thiết – và vai trò của UNESCO trong việc huy động cộng đồng quốc tế.
Cuối cùng, triển lãm cho thấy sáng kiến “Phục hưng tinh thần Mosul” hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu cho các chương trình tái thiết hậu xung đột trên toàn thế giới.
Một không gian di sản mang tính biểu tượng tại Venice
Thư viện Quốc gia Marciana – một phần không thể tách rời của quần thể “Venice và đầm phá” được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới từ năm 1987 – từ lâu đã chia sẻ các sứ mệnh cốt lõi của UNESCO như bảo tồn di sản tư liệu, thúc đẩy đối thoại liên văn hóa và lan tỏa tri thức đến công chúng.
Bằng việc đăng cai triển lãm lần này, Marciana tiếp tục củng cố mối quan hệ hợp tác với UNESCO. Cách dàn dựng triển lãm sẽ tạo nên một cuộc đối thoại độc đáo giữa kiến trúc Mosul và các kiệt tác nghệ thuật tại thư viện, trong đó có tranh của danh họa Titian và Tintoretto.
Về sáng kiến “Phục hưng tinh thần Mosul”
Mosul là một thành phố đa văn hóa, nổi bật với truyền thống đối thoại liên tôn giáo. Vào tháng 6/2014, thành phố bị tổ chức khủng bố Daesh chiếm đóng. Trong ba năm chiếm đóng và trận chiến giải phóng vào tháng 7/2017, 80% khu phố cổ cùng kho tàng di sản nơi đây bị tàn phá nặng nề. Hàng ngàn người dân bị ảnh hưởng và cần được hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp.
“Phục hưng tinh thần Mosul” là một trong những chiến dịch tái thiết tham vọng nhất của UNESCO, với độ phức tạp cao do giá trị di sản độc đáo của các công trình. Tuy nhiên, nhờ vào nỗ lực toàn cầu và khát vọng của chính người dân Mosul, tinh thần ấy đang dần hồi sinh.
(Theo UNESCO)
