Theo hãng CNN, xu hướng du khách ngủ trên tàu đêm ở một trung tâm thành phố và thức dậy ở một thành phố khác cách xa hàng trăm dặm ngày càng trở nên hấp dẫn.
Công ty Regiojet của Séc cung cấp một số dịch vụ tàu đêm kết nối tới các thành phố ở Séc, Slovakia và Ukraine. Ảnh: Robert Nemeti/Anadolu/Getty Images
Gần đây, những chuyến đi tàu đêm thay thế cho các chuyến bay chặng ngắn đang thu hút du khách nhiều hơn trong bối cảnh mối quan tâm về môi trường đang gia tăng gần đây.
Công ty khởi nghiệp Midnight Train đang cố gắng thâm nhập thị trường tàu đêm để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của du khách. Các quy tắc "truy cập mở" đã thu hút sự tham gia của các nhà khai thác tàu đêm mới ở Châu Âu đồng thời hợp tác với các công ty đường sắt nhà nước đang hoạt động nhằm mở ra cánh cửa cho một loạt các ý tưởng về những tuyến đường mới thú vị.
Một số công ty đã thúc đẩy các nhà điều hành mới tham gia, mang đến mạng lưới các tuyến đường mới, giá vé rẻ hơn và chỗ ở sang trọng hơn để thu hút các phân khúc khác nhau của thị trường du lịch.
Tuy nhiên, chỉ một số ít đã thành công.
Công ty Snälltåget của Thụy Điển là một trong số ít đã triển khai tuyến đường nối từ Stockholm đến Đan Mạch và Đức.
Hay nhà cung cấp dịch vụ du lịch Regiojet (Séc) đã khai thác một số tuyến đường qua đêm đến một số thành phố khác nhau ở Séc hay đến Slovakia và miền tây Ukraine, cùng với các chuyến tàu nghỉ lễ phổ biến từ Prague đến bờ biển Adriatic (Croatia) vào mùa cao điểm.
Cả hai đều xây dựng dịch vụ qua đêm sau những thành công hoạt động tàu ban ngày đã được chứng minh.
Những trở ngại lớn
Trong khi đó, công ty khởi nghiệp European Sleeper (ES) cũng bắt đầu khai thác các chuyến tàu qua đêm trên chặng Brussels-Amsterdam-Berlin vào năm 2023 và hiện đã phục vụ đến Prague 3 lần/ tuần.
Những khó khăn của ES để đảm bảo lịch trình phù hợp là bài học cảnh tỉnh cho các nhà khai thác mới trong quá trình vận hành dù nhu cầu ngày càng tăng đối với dịch vụ đi lại qua đêm.
Ban đầu ES dự kiến ra mắt vào năm 2022, nhưng buổi ra mắt đã bị trì hoãn do thiếu hụt nghiêm trọng các toa tàu có thể sử dụng được.
ES cuối cùng đã tập hợp được một bộ sưu tập toa tàu có ghế ngồi, toa tàu có giường nằm và thậm chí cả toa tàu có giường nằm cổ điển từ những năm 1950 nhằm đáp ứng đủ cho một chuyến tàu chạy 3 lần/tuần vào các ngày xen kẽ theo mỗi hướng. Công ty này đang hy vọng sẽ tăng tần suất lên hàng ngày khi có thêm toa tàu.
Tham vọng của công ty là khai trương tuyến đường mới mỗi năm nhưng đang bị cản trở bởi tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các toa tàu phù hợp và những trở ngại pháp lý do các cơ quan quản lý đường sắt quốc gia đặt ra - đặc biệt là ở Pháp.
Tiếp theo trong danh sách việc cần làm của công ty là hành trình Brussels-Barcelona. Chuyến tàu sẽ phải đi qua nước Pháp vào ban đêm - thời gian mà nhiều tuyến đường sắt của Pháp thường đóng cửa để bảo trì. Trong khi đó, việc hoàn thành rất nhiều thủ tục giấy tờ cần thiết để xin giấy phép hoạt động cực kỳ tốn thời gian và tiền bạc.
Mạng lưới tàu đêm quốc tế ngày càng phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh các nhà khai thác từ Pháp, Ý và Tây Ban Nha cố gắng giành thị trường mới trên các tuyến đường sắt. Tuy nhiên, nếu không có sự hậu thuẫn của chính phủ thì sẽ rất khó có được nguồn tài chính cần thiết để mua và phê duyệt các chuyến tàu đêm mới đặc biệt.
Khôi phục các tuyến đường sắt cũ
Midnight Trains hy vọng sẽ cung cấp trải nghiệm "khách sạn trên tàu đêm" sang trọng giữa Paris và Barcelona bắt đầu từ năm 2025.
Về lâu dài, công ty cũng có kế hoạch phục vụ 10 điểm đến bắt đầu từ Paris đến Milan/Venice, Florence/Rome, Hamburg, Berlin, Copenhagen, Madrid, Porto, Edinburgh qua Đường hầm eo biển Manche.
Mặc dù công ty này đã trao đổi với nhiều nhà cung cấp khác nhau nhưng Midnight Trains vẫn chưa đảm bảo phương tiện chạy đêm phù hợp nào. Vì vậy quá trình chế tạo hoặc tân trang tàu theo thông số kỹ thuật đề xuất vẫn chưa thể triển khai.
Tất nhiên, công ty không đơn độc trong vấn đề này. Tất cả các nhà khai thác tàu đêm đều phải đối mặt với nhiệm vụ to lớn là tìm nguồn cung ứng toa xe "đã qua sử dụng" phù hợp. Những người ủng hộ các chuyến tàu đêm hiện đang yêu cầu Liên minh châu Âu vào cuộc để tạo ra môi trường phát triển cho các dịch vụ tàu đêm mới trong tương lai.
Cụ thể, các cơ quan chức năng châu Âu sẽ hỗ trợ mua sắm đội tàu đêm chuyên dụng mới, sau đó có thể cho các công ty đào tạo thuê. Điều này sẽ giúp loại bỏ một trong những thách thức lớn nhất mà những người mới tham gia thị trường phải đối mặt.
"Nhu cầu về đường sắt chở khách xuyên biên giới đường dài, bao gồm cả tàu đêm, đang tăng nhanh và các dịch vụ như vậy sẽ khả thi về mặt thương mại", ông Brooks giải thích.
Chuyên gia đường sắt Mark Smith nhận định không nên đánh giá thấp nỗ lực cần thiết để đưa những chuyến tàu đêm mới vào hoạt động. Đường sắt Liên Bang Áo (ÖBB) và các công ty khởi nghiệp như European Sleeper cũng đang chứng minh điều đó có thể thực hiện được.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực này, những tuyến đường sắt cũ có thể dễ dàng cung cấp các chuyến tàu đêm tốt hơn.
Hợp tác với công ty Đường sắt Liên bang Thụy Sĩ (SBB) và Deutsche Bahn của Đức, ÖBB đã hồi sinh các tuyến tàu đêm nối các trung tâm ở Vienna và Zürich với các thành phố ở Đức, Áo, Ý, Hungary, Ba Lan, Séc, Pháp, Bỉ và Hà Lan.
Thành công của ÖBB đã khuyến khích các quốc gia khác, đáng chú ý nhất là Pháp, Ý và Thụy Điển, xem xét lại các hoạt động chuyến tàu đêm, khôi phục các tuyến đường đã bỏ hoang và thậm chí đề xuất các toa tàu mới để cải thiện dịch vụ.
