Hãng CNN mô tả trong một góc hoang vắng và lộng gió của bờ biển đông bắc Qatar, giữa những cồn cát của sa mạc cằn cỗi, thị trấn Al Jassasiya trở thành một điểm đến nghệ thuật trên đá lớn nhất của quốc gia vùng Vịnh.
Các chuyên gia cho biết các tác phẩm chạm khắc trên đá ở Al Jassasiya là độc nhất vô nhị tại địa điểm này. Ảnh: Dimitris Sideridis
Ở đây, từ nhiều thế kỷ trước, con người đã khắc các biểu tượng, họa tiết và đồ vật mà họ quan sát thấy trong môi trường xung quanh lên một loạt các mỏm đá vôi thấp.
Một số biểu tượng nhô lên trên tảng đá, trông giống như loài bò sát tắm nắng. Một số khác lại là những chỗ trũng bí ẩn giống như một trò chơi cờ bàn phổ biến trên khắp thế giới thời xa xưa. Trong khi đó, một số biểu tượng khác thì hoàn toàn khó hiểu.
Tổng cộng, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy khoảng 900 tác phẩm chạm khắc trên đá, hay còn gọi là "chữ tượng hình" tại Al Jassasiya. Những hình ảnh được sắp xếp theo nhiều kiểu khác nhau, nhưng cũng có những hình ảnh bắt mắt như tàu buồm và những hình dạng thẳng, cùng với các biểu tượng và dấu hiệu khác.
"Mặc dù nghệ thuật trên đá phổ biến ở Bán đảo Ả Rập, nhưng một số tác phẩm chạm khắc ở Al Jassasiya được đánh giá rất độc đáo và không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác. Những tác phẩm này thể hiện trình độ sáng tạo và kỹ năng quan sát cao của những nghệ sĩ đã tạo ra chúng ", ông Ferhan Sakal, người đứng đầu bộ phận khai quật và quản lý di tích tại Bảo tàng Qatar nói khi đề cập đến các bức chạm khắc trên đá về những con tàu được nhìn từ trên cao.
Dấu vết cốc
Có khoảng 12 địa điểm khắc đá đáng chú ý ở Qatar, chủ yếu nằm dọc theo bờ biển của đất nước - mặc dù một số hình khắc thậm chí có thể được nhìn thấy ở trung tâm Al Bidda Par của Doha, nhìn ra Corniche, một lối đi dạo ven sông nổi tiếng.
Al Jassasiya, cách thủ đô siêu hiện đại của Qatar khoảng một giờ về phía bắc và gần cảng ngọc trai cũ Al Huwaila, được phát hiện vào năm 1957. Vào cuối năm 1973 và đầu năm 1974, một nhóm người Đan Mạch do nhà khảo cổ học Holger Kapel và con trai ông là Hans Kapel dẫn đầu đã tiến hành một nghiên cứu, trong đó cẩn thận lập ra danh mục toàn bộ địa điểm bằng ảnh và bản vẽ.
Sự bí ẩn ở trong một số tác phẩm chạm khắc. Ảnh: Dimitris Sideridis
Tất cả các hình vẽ và tác phẩm riêng lẻ được ghi chép lại cho thấy hơn 1/3 các dấu vết cốc có nhiều cấu hình, hình dạng và kích thước khác nhau.
Mẫu nổi bật nhất bao gồm hai hàng bảy lỗ song song, khiến một số người tin rằng chúng được sử dụng để chơi mancala, một trò chơi cờ bàn phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới từ thời cổ đại, trong đó hai người chơi thả số lượng đá nhỏ lẻ và chẵn vào các chỗ trũng.
Tuy nhiên, một số ý kiến không đồng tình với phỏng đoán này và chỉ ra thực tế là một số lỗ ở Al Jassasiya quá nhỏ để chứa bất kỳ viên đá nào.
Những gợi ý khác cho biết dấu vết cốc được sử dụng theo một cách nào đó để bói toán; hoặc để phân loại và lưu trữ ngọc trai; hoặc như một hệ thống để tính thời gian và thủy triều.
Hành trình đến thế giới bên kia
"Trên một số thuyền, mái chèo không song song, như khi dùng để chèo thuyền, mà hướng về các vị trí khác nhau. Đây là hình ảnh khi những chiếc thuyền được neo đậu ngoài bãi ngọc trai và mái chèo được để nguyên tại chỗ để thợ lặn bám vào và nghỉ ngơi mỗi khi ngoi lên", Frances Gillespie và Faisal Abdulla Al-Naimi viết trong "Ẩn trong cát: Khám phá quá khứ của Qatar".
Các chuyên gia cho biết họ chỉ có thể suy đoán tại sao lại có nhiều hình khắc tàu thuyền như vậy tại Al Jassasiya, so với các địa điểm tượng hình ven biển khác ở Qatar.
"Tàu thuyền đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng của người xưa, những người coi chúng là phương tiện di chuyển từ thế giới này sang thế giới bên kia. Cả người Babylon và người Ai Cập cổ đại đều tin rằng người chết đã đến thế giới bên kia bằng một con tàu. Thần thoại Hy Lạp kể về người lái đò Charon đã đưa linh hồn người chết qua sông Styx đến thế giới bên kia. Có thể những tác phẩm chạm khắc trên tàu lâu đời nhất có thể là tiếng vọng của ký ức dân gian có từ thời tiền sử xa xưa", hai tác giả Gillespie và Al-Naimi lưu ý.
Dù lý do là gì, du khách cũng nên nhớ mang theo nước và đội mũ, thoa kem chống nắng khi đi dạo giữa các tác phẩm chạm khắc để suy ngẫm về ý nghĩa của chúng.
Khu vực có hàng rào không có bất kỳ bóng râm mát nào, vì vậy thời điểm tốt nhất để ghé thăm là lúc bình minh và hoàng hôn. Thị trấn Al Jassasiya nằm ngay phía nam của bãi biển Azerbaijani nổi tiếng, vì vậy, một chuyến tham quan đến đó cũng có thể kết hợp với một ngày thư giãn bên bờ biển./.
